Wymagania - WOS -Cz. I i II- GIMNAZJUM
- Szczegóły
- Opublikowano: sobota, 04, październik 2014 16:35
- Odsłony: 2691
WYMAGANIA – WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE – KLASA III GIMNAZJUM – Cz. I
|
Temat lekcji |
Osiągnięcia i umiejętności podstawowe |
Osiągnięcia i umiejętności ponadpodstawowe |
|
Człowiek jako istota społeczna |
– wymienia osiągnięcia cywilizacyjne ludzi na przestrzeni wieków – wymienia cechy człowieka wyróżniające go ze świata zwierząt – wymienia wartości ważne w jego życiu – wymienia wartości uniwersalne – odróżnia cechy nabyte od cech wrodzonych |
– wymienia skutki działalności człowieka na przestrzeni wieków – wyjaśnia proces socjalizacji – wskazuje różnice między procesem socjalizacji i resocjalizacji – uzasadnia wybór wartości własnych – dokonuje oceny własnej osoby w kontekście wartości uniwersalnych |
|
Grupy społeczne ich rodzaje |
– rozumie pojęcie „więźspołeczna” – wymienia rodzaje więzi społecznych – zna definicjęgrupy społecznej – wymienia rodzaje grup społecznych – podaje przykłady grup pierwotnych, wtórnych, formalnych i nieformalnych – wymienia role społeczne jednostki i własne – uzasadnia szczególnąrolęrodziny w życiu człowieka |
– wyjaśnia rolęwięzi społecznych w życiu ludzkim – podaje przykłady zachowańkonformistycznych i nonkonformistycznych – dokonuje, korzystając z różnych źródeł informacji, oceny wybranej grupy społecznej – wskazuje związki między funkcjonowaniem rodziny i społeczeństwa |
|
Społeczeństwo jako szczególny rodzaj zbiorowości |
– definiuje pojęcia: „społeczeństwo”, „społeczność”, „zbiorowość” – dokonuje podziału społeczeństwa polskiego na „warstwy” i „klasy” – wyjaśnia pojęcie „struktura społeczna” – wymienia elementy struktury społecznej |
– wymienia przyczyny zróżnicowania społeczeństwa – podaje różnicęmiędzy warstwąa klasąspołeczną – uzasadnia zależnośćmiędzy jednostką a społeczeństwem – ocenia wpływ norm i wartości ogólnoludzkich |
|
Sprawne komunikowanie się |
– wymienia rodzaje porozumiewania się – wymienia techniki skutecznego porozumiewania się – zna zasady aktywnego słuchania – wyraża emocje w komunikacie „Ja” – wyjaśnia pojęcia: „asertywność „empatia”, „negocjacje”, „kompromis” – wypowiada własne zdanie na forum – argumentuje wyrażane opinie – podejmuje próby stosowania poznanych zasad i technik porozumiewania się w życiu |
– stosuje techniki skutecznego porozumiewania się – wyraża emocje stosując, techniki niewerbalne – stosuje zasady aktywnego słuchania – trafnie argumentuje wyrażane opinie – stosuje techniki asertywne w wyrażaniu emocji i własnego zdania |
|
Moja szkoła |
– wymienia dokumenty regulujące pracęszkoły – wymienia najważniejsze organy szkoły – zna struktury szkolnictwa w Polsce – wymienia szkoły znajdujące sięw regionie – zna najważniejsze osiągnięcia uczniów swojej szkoły – planuje ścieżkęwłasnego rozwoju edukacyjnego |
– omawia strukturęszkolnictwa – wymienia instytucje współpracujące ze szkołą – ocenia system oświaty w Polsce – opracowuje folder: „Szkoły mojego regionu” |
|
Samorząd uczniowski – szkoła demokracji |
– zna prawa i obowiązki ucznia – zna prawo o obowiązku nauki – wymienia formy działalności samorządu uczniowskiego – zna kompetencje samorządu uczniowskiego – wymienia cechy charakteru pożądane w pełnieniu funkcji w samorządzie szkolnym – dokonuje samooceny |
– ocenia działalnośćsamorządu uczniowskiego – przedstawia swój program wyborczy – konstruuje ankietęna temat życia szkoły – przeprowadza ankietęw swojej klasie – opracowuje wyniki ankiety – inicjuje ciekawe przedsięwzięcia aktywizujące uczniów w samorządzie uczniowskim |
|
Czym jest naród? Symbole narodowe |
– wymienia czynniki narodotwórcze – rozumie pojęcia: „naród”, „świadomość narodowa”, „obywatelstwo” – zachowuje sięgodnie wobec symboli narodowych – uczestniczy godnie i z powagąw obchodach rocznicowych uroczystości państwowych i szkolnych |
– omawia okoliczności powstania polskich symboli narodowych – współuczestniczy w organizacji uroczystości państwowych i szkolnych – poczuwa siędo obowiązku ochrony symboli narodowych – propaguje właściwe postawy wobec symboli narodowych |
|
Czy jesteśmy tolerancyjni? Mój naród a inne narody |
– wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę – wypisuje z konstytucji uprawnienia mniejszości narodowych – rozumie pojęcia: tolerancja” „mniejszośćnarodowa”, „stereotyp” |
– porównuje strukturęnarodowościową II i III Rzeczypospolitej (wykres zamieszczony w podręczniku) – charakteryzuje mniejszości narodowe w Polsce – wymienia miejsca konfliktów narodowościowych na świecie – przeprowadza wywiad na temat tolerancji Polaków z przedstawicielem mniejszości zamieszkującym najbliższą okolicę – propaguje ideętolerancji wobec innych narodów jako przejaw etycznych zasad życia publicznego |
|
Ojczyzna i patriotyzm |
– wyjaśnia pojęcia: „ojczyzna”, „patriotyzm”, „nacjonalizm”, szowinizm”, „kosmopolityzm”, „Polonia” – wymienia największe skupiska polonii na świecie – wie, że swojąpostawąmoże dbaćo dobre imięPolski – posiada świadomośćkonieczności wypełnienia obowiązków wobec Ojczyzny |
– wymienia przyczyny emigracji Polaków – ocenia postawy nacjonalistyczne – prezentuje postacie patriotów polskich jako wzorce osobowe – manifestuje swoje postawy patriotyczne poprzez godne zachowanie i wypełnianie obowiązków obywatela |
|
Państwo jako forma organizacji społeczeństwa |
– wymienia cechy państwa – wymienia funkcje państwa – czyta ze zrozumieniem tekst źródłowy Kłopoty z państwem – wymienia cechy dobrego państwa |
– omawia genezępaństw – omawia funkcje państwa – ocenia nasze państwo i relacje państwo– obywatel – ocenia politykęzagranicznąnaszego kraju |
|
Formy ustrojowe państw we współczesnym świecie |
– wymienia trzy modele ustrojowe państw – wymienia monarchie konstytucyjne w Europie – wymienia republiki w Europie – dokonuje podziału państw ze względu na formęrządów, sposób rządzenia, ustrój terytorialny |
– charakteryzuje republikęi monarchię – definiuje państwo unitarne i złożone – charakteryzuje trzy modele ustrojowe państw – argumentuje, prowadząc dyskusję |
|
Sytuacja obywatela w państwach o odmiennych ustrojach politycznych |
– wymienia główne cechy państwa totalitarnego i autorytarnego – wymienia najważniejsze prawa człowieka |
– przedstawia pozycjęobywateli w różnych typach państw |
|
Demokracja |
– wymienia główne cechy państwa demokratycznego – wymienia wady i zalety państwa demokratycznego – odróżnia demokracjębezpośrednią od pośredniej oraz większościowąod konstytucyjnej – wie o konieczności podporządkowania sięwymogom procedur demokratycznych we wspólnym działaniu |
– uzasadnia wyższośćdemokracji nad innymi systemami – argumentuje w dyskusji na temat wad i zalet demokracji |
|
Udział obywateli w życiu publicznym |
– zna pojęcia „czynne prawo wyborcze”, „bierne prawo wyborcze”, „frekwencja” – wyjaśnia pojęcia „życie publiczne”, „cnoty obywatelskie” – wymienia cechy społeczeństwa obywatelskiego – wymienia formy aktywności własnej w szkole i społeczności lokalnej – podaje propozycje aktywności na rzecz klasy, szkoły, środowiska lokalnego – zachęca rodziców do aktywnego udziału w życiu szkoły i środowiska lokalnego – uzasadnia koniecznośćorganizowania sięobywateli w celu aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym |
– ocenia znaczenie aktywności obywatelskiej dla dobra ogółu – ocenia biernąpostawęobywateli wobec życia publicznego – ukazuje przykłady konkretnych osób znanych w Polsce i środowisku lokalnym prowadzących działalność przynoszącąkorzyśćogółowi – ocenia aktywnośćwłasnąw pracy na rzecz innych |
|
Formy życia publicznego. Organizacje pozarządowe |
– wymienia główne cele działalności organizacji pozarządowych – wymienia obszary działalności organizacji pozarządowych – zna zasady zakładania stowarzyszeń – wyjaśnia pojęcia: „wolontariat”, „organizacje pozarządowe”, „stowarzyszenie’, „fundacja”, „organizacja pożytku publicznego” – doskonali umiejętności niezbędne w działaniu zespołowym – uzasadnia szczególnąrolęwolontariatu |
– wymienia znane stowarzyszenia i fundacje – przedstawia sylwetki osób znanych z niesienia pomocy drugiemu człowiekowi – przedstawia osiągnięcia stowarzyszeń pozarządowych działających w środowisku lokalnym – wyjaśnia różnicęmiędzy stowarzyszeniem a fundacją |
|
Partie polityczne |
– wymienia funkcje partii politycznych – zna pojęcia: „partia polityczna”, „system partyjny”, „statut” – zna zasady zakładania partii politycznych – wymienia najważniejsze partie polskiej sceny politycznej – klasyfikuje partie polityczne – charakteryzuje jednąz wybranych partii politycznych – ocenia postawy polskich polityków |
– charakteryzuje systemy partyjne na świecie – charakteryzuje najważniejsze partie polskiej sceny politycznej – ocenia polskąscenępolityczną – przedstawia wzór polityka polskiego |
|
Czym zajmująsię związki zawodowe? |
– zna zadania związków zawodowych – wymienia związki zawodowe istniejące w Polsce – omawia szczególnąrolęhistoryczną NSZZ „Solidarność” – podaje przykłady łamania praw pracowniczych w Polsce – wyjaśnia pojęcia: „strajk”, „mediacje”, „ rokowania” |
– wymienia formy nacisku związków zawodowych na pracodawców – charakteryzuje działalnośćzwiązków zawodowych w Polsce – ukazuje konflikt interesów między pracodawcąa pracobiorcą – wyszukuje z różnych źródeł informacje i przykłady konkretnych działańzwiązków zawodowych – ocenia działalnośćzwiązków zawodowych |
|
Środki masowego przekazu |
– zna pojęcia „mass media” i „opinia publiczna” – wymienia środki masowego przekazu – odróżnia fakt od opinii – podaje przykłady wpływu środków masowego przekazu na życie jednostki i społeczeństwa |
– argumentuje wpływ informacji na kształtowanie opinii publicznej i postaw – wyjaśnia wpływ sondaży na kształtowanie opinii publicznych |
|
Rzeczpospolita Polska jako demokracja konstytucyjna |
– zna pojęcia: „konstytucja”, „preambuła”, „konkordat”, „inicjatywa obywatelska” – zna budowękonstytucji – zna datęuchwalenia aktualnej konstytucji – wymienia trzy podstawowe rodzaje władzy – wyjaśnia pojęcie „pluralizm polityczny” – analizuje tekst konstytucji – przyporządkowuje instytucje według zasad trójpodziału władz |
– wymienia konstytucje polskie na przestrzeni wieków – wyjaśnia znaczenie konstytucji w państwie demokratycznym – omawia zasady ustrojowe państwa – dowodzi szczególnego znaczenia konstytucji wśród innych aktów prawnych – interpretuje tekst konstytucji |
|
Władza ustawodawcza RP, czyli kto tworzy prawo |
– wymienia zadania sejmu i senatu – zna sposób powoływania parlamentu – zna zasady przeprowadzania wyborów do sejmu i senatu – zna organizacjęsejmu i senatu – wymienia kluby parlamentarne w sejmie – zna pojęcia: „kadencja”, „Zgromadzenie Narodowe”, „mandat poselski”, „interpelacja poselska”, „immunitet”, „partia polityczna” – rozumie pojęcie: „władza ustawodawcza” – analizuje tekst konstytucji – zna proceduręwyboru prezydenta – wymienia kompetencje prezydenta |
– wie, jak powstaje ustawa – wymienia etapy pracy nad ustawą – ocenia pracęposłów – ocenia pracęmarszałka sejmu – prezentuje treści artykułów o pracy sejmu – formułuje treśćinterpelacji poselskiej – interpretuje tekst konstytucji |
|
Władza wykonawcza, czyli kto rządzi |
– zna proceduręwyboru premiera i tworzenia rządu – wymienia kompetencje premiera – analizuje tekst konstytucji – przygotowuje materiały do prasy o pracy rządu lub prezydenta – wyjaśnia pojęcia „administracja publiczna” i „korpus służby cywilnej” |
– wymienia prezydentów polskich – zna procedury odwołania prezydenta – zna procedury odwołania premiera (i rządu) – porównuje uprawnienia prezydenta i premiera – ocenia pracęprezydenta – ocenia pracęrządu – interpretuje tekst konstytucji |
|
Władza sądownicza. Organy kontroli i ochrony prawa |
– wymienia główne dziedziny prawa – wymienia organy kontroli i ochrony prawa – zna struktury wymiaru sprawiedliwości – zna zadania Rzecznika Praw Obywatelskich – uzasadnia koniecznośćniezawisłości władzy sądowniczej |
– wymienia kompetencje Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu – przedstawia główne elementy procedury sądowej w procesie cywilnym i karnym – ocenia działalnośćpolskiego wymiaru Sprawiedliwości |
|
Prawa i obowiązki obywatela Rzeczypospolitej Polskiej |
wymienia podstawowe prawa obywatela – wymienia obowiązki obywatela wobec państwa – zna procedury odwoławcze w sytuacji łamania praw obywatelskich – interpretuje niektóre treści konstytucji |
wymienia organizacje pozarządowe stojące na straży praw obywatelskich – omawia prawa i obowiązki obywateli – podaje przykłady naruszania praw obywatelskich w Polsce – wyjaśnia twierdzenie o naturalności i niezbywalności praw człowieka – gromadzi, porządkuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł |
|
Samorządy i ich znaczenie |
– zna strukturęsamorządu terytorialnego – zna powiązania istniejące między samorządem a władzami centralnymi – wymienia sposoby wpływania obywateli na pracęsamorządu – umieszcza w strukturze samorządowej swojąmiejscowość – pokazuje na mapie swojąmiejscowośći 16 województw – wyjaśnia pojęcia: „samorząd”, „gmina”, „powiat”, „województwo |
– charakteryzuje najważniejsze organy samorządu terytorialnego – wyjaśnia kompetencje władzy centralnej wobec samorządu – proponuje przedsięwzięcie na rzecz rozwoju gminy – aktywizuje uczniów do realizacji przedsięwzięcia |
|
Wybieramy władze lokalne |
– zna zasady wyboru radnych, starosty, wójta, burmistrza, prezydenta – zna pojęcia: „kampania wyborcza”, „obwód wyborczy”, „mążzaufania” – wie, komu przysługuje prawo wyborcze – interpretuje wykres (zawarty w podręczniku) dotyczący frekwencji wyborczej |
– zna frekwencjęwyborcząw swojej miejscowości podczas ostatnich wyborów – porównuje i interpretuje wyniki – sporządza diagram – proponuje program wyborczy |
|
Gmina wspólnotą mieszkańców |
– pracuje efektywnie w grupie zadaniowej – wymienia organy samorządu gminnego – wie, co można załatwićw urzędzie gminy – rozumie pojęcie „budżet gminy” – proponuje wraz z grupąpodział budżetu dla swojej gminy |
– zna dochody i wydatki swojej miejscowości – wskazuje zadania własne i zlecone gminy – zna formy walki gminy z bezrobociem – wymienia czynniki wpływające na rozwój gminy – uzasadnia przedstawiony w formie graficznej podział budżetu – efektywnie pracuje w grupie – ocenia wielkośćbezrobocia w swojej gminie |
|
Samorząd powiatowy i wojewódzki |
– wymienia organy samorządu powiatowego i wojewódzkiego – wie, jakie sprawy można załatwićw urzędzie powiatowym i wojewódzkim – wymienia cechy dobrego urzędnika samorządowego – czyta ze zrozumieniem tekst źródłowy – wywiad z twórcąreformy samorządowej (podręcznik) |
– ocenia pracęsamorządu powiatu, w którym mieszka – porównuje bezrobocie w swoim województwie i w pozostałych – wyciąga wnioski – proponuje w formie pisemnej inicjatywę obywatelskąna rzecz powiatu i województwa |
WYMAGANIA – WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE – KLASA III GIMNAZJUM – Cz. II
|
Polska we współczesnym świecie |
- wymienia główne kierunki polskiej polityki zagranicznej - charakteryzuje stosunki Polski z sąsiadami i państwami Unii Europejskiej - wymienia zadania ambasad i konsulatów |
- uzasadnia szczególny charakter stosunków z USA - uzasadnia konieczność popierania rozwoju demokracji u wschodnich sąsiadów Polski - charakteryzuje polską politykę europejską |
|
NATO – od zimnej wojny do współczesności |
- zna pojęcia : „zimna wojna”, „ Układ Warszawski” - zna genezę NATO - wymienia państwa należące do NATO - wymienia cele i zadania NATO - wymienia główne organy NATO - opisuje drogę Polski do NATO - wymienia korzyści wynikające z członkostwa -ocenia udział polskich żołnierzy w operacjach |
- ocenia akcje militarne NATO w Europie -ocenia politykę rządu polskiego wobec NATO |
|
Integracja europejska |
- zna historię powstania Unii Europejskiej - wymienia ojców UE - wymienia cele działalności UE - wymienia trzy główne obszary współpracy w UE - wymienia najważniejsze organy UE - wymienia „ starych” i „ nowych” członków UE - omawia etapy przystępowania Polski do UE |
- wymienia wymagania stawiane państwom integrującym się z UE - wyjaśnia jak w UE realizowane są zasady pomocniczości i solidarności - omawia zadania najważniejszych organów - selekcjonuje informacje z różnych źródeł na temat UE - analizuje wady i zalety członkostwa Polski |
|
Polska w systemie politycznym i gospodarczym UE |
- wyjaśnia pojęcie „ jednolity rynek europejski” - wymienia cztery główne zasady jednolitego rynku europejskiego - wyjaśnia pojęcie „ mobilność zawodowa” - wymienia fundusze wspierające działalność gospodarczą UE - wymienia programy edukacyjne UE - omawia trzy obszary funkcjonowania UE - wyjaśnia znaczenie pierwszego filaru dla rozwoju gospodarki polskiej |
- omawia cztery główne zasady jednolitego rynku europejskiego - charakteryzuje fundusze wspierające działalność gospodarczą UE - analizuje programy edukacyjne w kontekście własnej aktywności - ocenie wielkość dofinansowania Unii dla Polski w aspekcie jej rozwoju gospodarczego - analizuje złe i dobre strony emigracji zarobkowej Polaków |
|
Unia Europejska a nasz region |
- wyjaśnia na czym polega polityka regionalna UE - wyjaśnia pojęcie „ euroregion” - wymienia cele utworzenia euroregionów w Europie - wymienia euroregiony, do których należą polskie miasta i gminy - wymienia inicjatywy lokalne finansowane ze środków unijnych |
- wyjaśnia zasady dzielenia pieniędzy unijnych dla regionów - omawia cele polityki regionalnej - ocenia zagrożenia euroregionów dla jedności państwa - ocenia wykorzystanie środków unijnych w środowisku lokalnym |
|
ONZ - zjednoczony świat, zjednoczone narody |
- zna genezę powstania ONZ - wymienia cele ONZ - wymienia główne organy ONZ - wymienia organizacje wyspecjalizowane ONZ - wyjaśnia zasadnicze różnice między ONZ a UE |
- wymienia operacje pokojowe ONZ - omawia zadania najważniejszych organów - omawia rolę ONZ we współczesnym świecie - omawia udział Polaków w misjach ONZ - ocenia skuteczność ONZ w realizacji założonych celów |
|
Wojny i terroryzm |
- wymienia najważniejsze współczesne konflikty międzynarodowe - wyjaśnia pojęcia: „ terroryzm”, „ uchodźca”, - podaje przyczyny emigracji - wymienia skutki terroryzmu we współczesnym świecie |
- wymienia przyczyny konfliktów międzynarodowych - charakteryzuje najważniejsze współczesne konflikty międzynarodowe - wyjaśnia skutki emigracji dla poszczególnych państw - podaje przyczyny terroryzmu światowego - ocenia sposoby walki z terroryzmem |
|
Świat bogaty |
- zna pojęcia : „ kolonializm”, „ slumsy” - wymienia przyczyny ubóstwa państw rozwijających się - wymienia formy pomocy krajom biednym - pokazuje na mapie najbiedniejsze obszary na świecie - analizuje teksty źródłowe |
- wymienia konkretne przykłady działań na rzecz walki z biedą w krajach rozwijających się - charakteryzuje gospodarkę państw rozwijających się - ocenia formy pomocy dla krajów rozwijających się - proponuje formy pomocy krajom biednym |
|
Globalizacja |
- wyjaśnia pojęcia: „ globalna wioska”, - wymienia pozytywne i negatywne skutki globalizacji - wymienia przykłady globalizacji w dziedzinie gospodarczej, politycznej i kulturalnej - ocenia rolę środków masowego przekazu w procesie globalizacji |
- zna program antyglobalistów - wymienia znane akcje antyglobalistów - rozpoznaje wpływ globalizacji na własne życie - ocenia proces globalizacji w kontekście szans i zagrożeń dla świata |
|
Ziemia planeta ludzi |
- wyjaśnia pojęcia: „ dziura ozonowa”, „ efekt cieplarniany”, „ kwaśne deszcze” - wymienia główne zagrożenia ekologiczne na świecie - wymienia skutki niszczenia przyrody - podaje przykłady niszczenia środowiska przyrodniczego w najbliższej okolicy |
- przedstawia konkretne przykłady niszczenia środowiska naturalnego na świecie - proponuje rozwiązania na rzecz ochrony środowiska - układa kodeks ekologiczny |
|
Potrzeby człowieka i sposoby ich zaspokajania |
- zna potrzeby człowieka i ich hierarchię - definiuje pojęcia: „ ekonomia”, „ czynniki produkcji”, „ praca’’, „ kapitał”, „ziemia” - wyjaśnia pojęcia: „ nieograniczoność potrzeb ludzkich”, „ rzadkość dóbr” - klasyfikuje potrzeby człowieka |
- wymienia czynniki wytwórcze potrzebne do produkcji wybranego dobra - wyjaśnia związek między potrzebą i postępem - wyjaśnia, jak dostępność dóbr wpływa na działalność człowieka |
|
Gospodarka rynkowa |
- definiuje pojęcie : „ gospodarka” - wymienia sektory gospodarki - wymienia podstawowe cechy gospodarki rynkowej - wymienia cechy gospodarki centralnie planowanej - wymienia rodzaje własności - wymienia sposoby gospodarowania |
- wskazuje różnice między gospodarką centralnie planowaną a rynkową - wymienia wady i zalety gospodarki rynkowej - uzasadnia wyższość gospodarki rynkowej |
|
Jak funkcjonuje gospodarstwo domowe? |
- wie czym jest gospodarstwo domowe - wyjaśnia pojęcia : „ podmiot gospodarczy”, - omawia diagramy: Struktura gospodarstw domowych według głównego źródła utrzymania i Struktura wydatków gospodarstw domowych - wymienia podstawowe prawa konsumentów |
- wyjaśnia zasady oprocentowania lokaty i kredytu - wymienia instytucje chroniące prawa konsumentów - podaje przykłady nieuczciwych działań wobec konsumentów - sporządza procentowy diagram obrazujący, na co wydaje swoje kieszonkowe |
|
Skąd się biorą ceny? |
- zna pojęcia: „ cena”, „ cena równowagi rynkowej”, „ równowaga rynkowa”, „ monopol” - charakteryzuje prawo popytu i podaży - wyjaśnia pojęcia: „ popyt efektywny”, „ popyt potencjalny” |
- wymienia czynniki kształtujące popyt i podaż - wyjaśnia mechanizm równowagi rynkowej - podaje przykłady monopoli na rynku krajowym - wyjaśnia skutki funkcjonowania monopoli dla konsumentów |
|
Formy i funkcje pieniądza |
- wymienia rodzaje pieniądza - zna historię pieniądza - wyjaśnia pojęcia : „ barter”, „ pieniądz” |
- charakteryzuje rodzaje pieniądza - charakteryzuje funkcje pieniądza - podaje przykłady funkcji pieniądza |
|
Inflacja w gospodarce |
- wymienia czynniki wpływające na inflację - zna rolę W. Grabskiego i L. Balcerowicza w walce z inflacją - wymienia sposoby przeciwdziałania inflacji - wymienia skutki inflacji - rozumie pojęcia : „inflacja”, „ hiperinflacja” |
- wymienia sposoby zabezpieczające oszczędności - wyjaśnia mechanizm powstawania inflacji - dowodzi związku wysokości inflacji z poziomem życia obywateli - wyszukuje i selekcjonuje informacje - porównuje inflację w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu z dowolnie wybranym państwem tzw. starej Europy |
|
Rola banków w gospodarce rynkowej |
- wymienia rodzaje banków - zna zadania i funkcje banków - zna pojęcia: „ kredytobiorca”, „ poręczenie”, |
- wymienia podstawowe operacje bankowe - wyjaśnia rolę NBP w systemie bankowym - charakteryzuje zadania banków - porównuje system bankowy w Polsce i wybranym kraju UE - uzasadnia wybór banku, w którym wziąłby kredyt, i banku, w którym złożyłby depozyt |
|
Jak mądrze inwestować w akcje i obligacje |
- zna pojęcia : „ papiery wartościowe”, „ obligacje”, „ lokata”, „ akcje”, „ dywidenda”, „ giełda”, - rozumie pojęcia: „ rynek wtórny”, „ rynek pierwotny”, „ hossa”, „bessa” - podaje różnicę miedzy akcjami i obligacjami - przewiduje konsekwencje inwestowania na giełdzie |
- zna pojęcie „ indeks giełdowy”, - wymienia najważniejsze indeksy giełdowe - charakteryzuje pracę maklera - wyjaśnia , jak działają fundusze inwestycyjne i emerytalne - przewiduje notowania na giełdzie - interpretuje zainteresowania Polaków obligacjami i akcjami |
|
Gospodarka narodowa |
- wymienia najważniejsze różnice i podobieństwa między gospodarką narodową a gospodarstwem domowym - wymienia mierniki aktywności w gospodarce narodowej - wyjaśnia pojęcia: „ PKB per capita”, „ PNB”, - uzasadnia konieczność akumulacji dochodu narodowego |
- oblicza PKB, PNB, dochód narodowy - wyszukuje w internecie wartości wskaźników wzrostu gospodarczego - porównuje PKB Polski i pięciu najbogatszych państw UE |
|
Podatki |
- wymienia rodzaje podatków - zna skalę podatkową - wie kto ustala wysokość podatków - wymienia płatników CIT - wymienia towary i usługi obłożone podatkiem akcyzowym - oblicza podatek PIT |
- charakteryzuje rodzaje podatków w Polsce - uzasadnia wprowadzenie podatku akcyzowego - uzasadnia niski CIT w Polsce - oblicza podatki według skali podatkowej - porównuje wysokość podatku PIT w Polsce i pięciu najbogatszych krajach UE - ocenia system podatkowy w Polsce |
|
Budżet państwa |
- zna podstawowe zasady konstrukcji budżetu - wymienia czynniki wpływające na kształt budżetu - wymienia źródła dochodów budżetu - wymienia kierunki wydatków budżetu - wyjaśnia pojęcie „ dług publiczny” |
- omawia zasady tworzenia budżetu - wyjaśnia wpływ czynnika politycznego na kształt budżetu - wymienia negatywne skutki długu publicznego |
|
Gospodarka polska po 1989 r. |
- wyjaśnia pojęcia: „ gospodarka nakazowo - rozdzielcza”, „ prywatyzacja”, „ reglamentacja”, - charakteryzuje gospodarkę polską po 1989 r. - wymienia główne założenia planu Balcerowicza - wymienia zadania Komisji Trójstronnej |
- uzasadnia konieczność przekształceń gospodarczych w Polsce - ocenia plan Balcerowicza w kontekście skutków społecznych - charakteryzuje sytuację gospodarczą Polski na tle innych państw UE - ocenia zamożność Polaków w porównaniu z mieszkańcami innych państw UE |
|
Praca w życiu człowieka |
- wymienia różne rodzaje pracy - wymienia czynniki wpływające na wydajność pracy - wymienia korzyści ekonomiczne, psychologiczne i społeczne płynące z pracy - uzasadnia negatywne skutki pracoholizmu - wyjaśnia pojęcia: „ homo faber”, „ ergonomia” |
- uzasadnia konieczność ciągłego poszerzania i doskonalenia umiejętności oraz zdobywania wiedzy na ciągle zmieniającym się rynku pracy |
|
Rynek pracy |
- definiuje pojęcia: ‘ rynek pracy’, „ nierównowaga na rynku pracy” - wymienia mechanizmy rządzące rynkiem pracy - wymienia przyczyny nierównowagi na rynku pracy - charakteryzuje umiejętności niezbędne na współczesnym rynku pracy - wyszukuje informacje o lokalnym, polskim, europejskim rynku pracy - analizuje zebrane informacje w kontekście własnej osoby |
- wyjaśnia stwierdzenie : „ Praca jest towarem” - wyjaśnia związek między podażą pracy a a ceną pracy - wyjaśnia pojęcia: „ ukryty, jawny rynek pracy” - uzasadnia na przykładach przyczyny nierównowagi rynku pracy - wyszukuje oferty rynku pracy dotyczące wybranego przez siebie zawodu |
|
Dlaczego nie wszyscy mają pracę? |
- wymienia rodzaje bezrobocia - wyjaśnia przyczyny bezrobocia - wymienia sposoby zwalczania bezrobocia - wie, gdzie szukać ofert pracy - ocenia formy pomocy oferowane przez państwo - oblicza stopę bezrobocia |
- charakteryzuje rodzaje bezrobocia - ocenia rolę państwa w zwalczaniu bezrobocia - porównuje bezrobocie w swojej miejscowości z bezrobociem w Polsce - proponuje formy pomocy osobom pozbawionym środków do życia |
|
Być przedsiębiorcą |
- wyjaśnia pojęcia: ‘ działalność gospodarcza’, „przedsiębiorstwo”,”przedsiębiorczość ”, - wymienia rodzaje spółek - wymienia etapy i procedury prawne, które trzeba przejść podejmując własną działalność gospodarczą - charakteryzuje człowieka przedsiębiorczego - charakteryzuje ucznia przedsiębiorczego - dokonuje samooceny - wymienia plusy i minusy prowadzenia własnej firmy - wymienia źródła informacji na temat zakładania działalności gospodarczej |
- omawia cechy dobrego biznesplanu - charakteryzuje etapy zakładania firmy - ocenia procedury zakładania firmy w Polsce i w innych krajach - omawia rolę wartości etycznych w biznesie - przedstawia przypadki naruszania etyki w biznesie |
|
Pracodawca |
- wymienia prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy - wie, czym jest kodeks pracy i prawo pracy - wymienia rodzaje umów o pracę - wymienia sposoby rozwiązania umowy o pracę - omawia system ubezpieczeń społecznych w Polsce - rozumie zasady zatrudniania młodocianych - charakteryzuje dobrego szefa i dobrego pracownika |
- charakteryzuje umowy o pracę - charakteryzuje sposoby rozwiązania umów o pracę - ocenia warunki pracy nauczycieli i innych pracowników szkoły |
|
Reklama i marketing |
- wyjaśnia pojęcia: „ reklama”, „marketing”, - wymienia korzyści i zagrożenia płynące z reklamy - wymienia zadania reklamy - wymienia rodzaje reklamy - podaje przykłady reklamy - omawia elementy działań marketingowych |
- wyjaśnia rolę marketingu jako swoistej reklamy - wyjaśnia rolę marketingu w gospodarce rynkowej - wyjaśnia wpływ reklamy na gospodarkę i rynek pracy - wyszukuje z różnych źródeł konkretne przykłady reklamy komercyjnej, społecznej i politycznej - rozróżnia w przekazie treści o charakterze informacyjnym, perswazyjnym, manipulacyjnym |
|
Jaka szkoła, jaki zawód |
- zna strukturę szkolnictwa w Polsce - wymienia typy szkół - wymienia czynniki decydujące o wyborze szkoły - wymienia błędy popełniane przy wyborze szkoły - wymienia instytucje wspomagające ucznia przy wyborze szkoły i zawodu - wyjaśnia pojęcie „ zawód zaufania publicznego” - określa swoje mocne i słabe strony - charakteryzuje kwalifikacje zawodowe potrzebne do wykonywania konkretnego zawodu - rozróżnia pojęcia : „ zawód”, „ kwalifikacje zawodowe” |
- porównuje strukturę szkolnictwa w Polsce z innymi krajami UE - ustala adresy najbliższych instytucji zajmujących się doradztwem zawodowym - ocenia poradnictwo zawodowe w Polsce - sporządza własny ranking szkół w regionie - uzasadnia wybór szkoły |
|
Przed pierwszą rozmową o pracę |
- wymienia źródła informacji o ofertach pracy - wymienia dokumenty potrzebne w poszukiwaniu pracy - wie, jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej - wie, jakie informacje są istotne podczas rozmowy kwalifikacyjnej - pisze ofertę pracy, CV, list motywacyjny - określa swoje mocne i słabe strony - dokonuje samooceny własnych osiągnięć - rozumie, że dokumenty, ich jakość i wygląd są ważną informacją na temat kandydata |
- sporządza listę potencjalnych pracodawców w środowisku lokalnym - formułuje pytania, które pracodawca może zadać w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej - formułuje własne pytania do pracodawcy |
|
Korupcja i szara strefa w gospodarce |
- wyjaśnia pojęcia : „ korupcja”, „ szara strefa”, - wymienia mechanizmy powstawania korupcji - wymienia metody zwalczania korupcji - wymienia skutki korupcji - wymienia zawody szczególnie zagrożone korupcją - wymienia etyczne i nieetyczne zachowania uczniów - wymienia przyczyny podejmowania pracy w |
- wymienia źródła informacji o korupcji - charakteryzuje uwarunkowania historyczne korupcji na polskim rynku - ocenia rolę państwa w zapobieganiu korupcji - ocenia politykę państwa wobec „ szarej strefy” - podaje konkretne przykłady korupcji - ocenia postawy Polaków wobec zjawiska korupcji i „ szarej strefy” |
Wiedza o państwie i prawie
- Szczegóły
- Opublikowano: wtorek, 22, październik 2013 19:57
- Odsłony: 2260
WIEDZA O PAŃSTWIE I PRAWIE – KRYTERIA OCEN
Poziom osiągnięć koniecznych
Na ocenę dopuszczającą uczeń powinien:
1. Częściowo rozumieć polecenia nauczyciela.
2. Zapamiętać wiadomości konieczne do elementarnej orientacji w treściach danego działu tematycznego
i z pomocą nauczyciela je odtworzyć.
3. Poprawnie, z pomocą nauczyciela, rozpoznawać, nazywać i klasyfikować poznane pojęcia, zjawiska, procesy, dokumenty, postacie życia publicznego itp.
4. Wykonywać samodzielnie lub z pomocą nauczyciela proste ćwiczenia i polecenia.
5. Współpracować w zespole przy wykonywaniu zadań.
6. Prowadzić zeszyt przedmiotowy.
Poziom osiągnięć podstawowych
Na ocenę dostateczną uczeń powinien:
1. Rozumieć polecenia i instrukcje.
2. Zapamiętać podstawowe wiadomości dla danego działu tematycznego i samodzielnie je prezentować.
3. Rozumieć omawiane zagadnienia.
4. Samodzielnie i poprawnie wykonywać proste ćwiczenia i zadania.
5. Umieć wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce.
6. Aktywnie uczestniczyć w pracach i zadaniach zespołowych.
7. Systematycznie prowadzić zeszyt przedmiotowy.
Poziom osiągnięć rozszerzających
Na ocenę dobrą uczeń powinien:
1. Rozumieć polecenia i instrukcje.
2. Znać omawianą na zajęciach problematykę na poziomie rozszerzonym oraz w sposób logiczny
i spójny ją prezentować.
3. Rozumieć omawiane treści i umieć wyjaśnić je innym.
4. Uogólniać i formułować wnioski.
5. Zajmować stanowisko w kwestiach spornych i bronić swoich poglądów na forum klasy.
6. Aktywnie uczestniczyć w zajęciach lekcyjnych.
7. Poprawnie i sprawnie wykonywać ćwiczenia i inne zadania.
8. Umieć poprawnie wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce.
9. Wykazywać zainteresowanie omawianą na zajęciach problematyką.
10. Systematycznie i starannie prowadzić zeszyt przedmiotowy.
Poziom osiągnięć dopełniających
Na ocenę bardzo dobrą uczeń powinien wypełniać wymagania takie jak na ocenę dobrą i ponadto:
1. Mieć bogate wiadomości na poziomie treści dopełniających.
2. Wykazywać zainteresowanie przedmiotem oraz literaturą popularnonaukową dotyczącą omawianych treści.
3. Umieć samodzielnie poszukiwać informacji w różnych źródłach oraz je selekcjonować.
4. Właściwie interpretować nowe sytuacje i zjawiska, w sposób twórczy rozwiązywać problemy.
5. Umieć oceniać otaczającą rzeczywistość społeczno-polityczną zgodnie z przyjętymi kryteriami wartości.
6. Kierować się dobrem ogółu przy podejmowaniu decyzji, negocjować stanowisko, osiągać kompromis.
7. Kierować pracą zespołu rówieśników.
Poziom osiągnięć ponadprogramowych
Na ocenę celującą uczeń powinien wypełnić wymagania takie jak na ocenę bardzo dobrą i ponadto:
1. Wykazywać szczególne zainteresowanie przedmiotem oraz literaturą popularnonaukową
i specjalistyczną zgodną z omawianą na zajęciach tematyką.
2. Uczestniczyć w konkursach i olimpiadach właściwych dla przedmiotu i uzyskiwać wyróżniające wyniki,
godnie reprezentując szkołę.
3. Podejmować się wykonania zadań dodatkowych (indywidualnie lub w zespole), znacznie wykraczających poza podstawę programową.
OSIĄGNIĘCIA UCZNIA: 2.
I. WIADOMOŚCI:
Uczeń:
- omawia genezę i cechy państwa
- zna funkcje współczesnych państw, podaje przykłady działań,
- omawia kulturowe oraz społeczno- polityczne podstawy funkcjonowania społeczeństwa
i państwa,
- przedstawia historyczne korzenie prawa,
- omawia czynniki legitymizujące władzę,
- charakteryzuje monarchie, republiki na wybranych przykładach,
- zna cechy reżimów demokratycznego, autorytarnego, totalitarnego,
- omawia strukturę terytorialno – administracyjną państwa,
- zna przywódców współczesnych państw,
- omawia cechy współczesnych systemów politycznych,
- omawia ewolucję ustroju państwa polskiego od monarchii patrymonialnej do republiki demokratycznej,
- opisuje zasady ustrojowe zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz kompetencje głównych instytucji państwa ( prezydent, rząd, sejm i senat, sądy i trybunały, organy kontroli państwowej i ochrony prawnej, władza lokalna),
- omawia zasady funkcjonowania demokratycznego państwa,
- określa podstawowe funkcje i zadania, rodzaje oraz zasady tworzenia prawa,
- wyjaśnia swoje zadania i role przypisane w państwie demokratycznym opartym na społeczeństwie obywatelskim,
- omawia organizację i zasady funkcjonowania ważniejszych instytucji państwa polskiego,
a także wskazuje możliwości wpływania obywateli na ich działalność,
- przedstawia istotę procesu transformacji ustrojowej i społeczno–gospodarczej w Polsce, dostrzega jej konsekwencje dla sytuacji różnych grup społecznych i konkretnych jednostek,
- definiuje pojęcia: transformacja systemowa i ustrojowa, państwo, funkcja redystrybucyjna, suwerenność, apatryda, interwencjonizm, polityka, elita polityczna, kultura polityczna, władza, legitymizacja, patologie władzy, alienacja, korupcja, nepotyzm, klientelizm, oligarchizacja, partykularyzm, populizm, inicjatywa ludowa, veto ludowe, inwigilacja, indoktrynacja, tyrania, monarchia despotyczna, patrymonialna, absolutna, parlamentarna, konstytucyjna, republika arystokratyczna, burżuazyjna, demokratyczna, system polityczny, system parlamentarno – gabinetowy, prezydencki, mieszany, doktryna, ideologia, demokracja, demokracja bezpośrednia i pośrednia, państwo prawa, konstytucjonalizm, suwerenność, pluralizm, trójpodział władz, monizm władzy, totalitaryzm, autorytaryzm, demagogia, racja stanu, federacja, konfederacja, konstytucja, partia polityczna, zasady wymiaru sprawiedliwości: niezawisłość, instancyjność, kolegialność, jawność, mandat, kadencja, proces legislacyjny, legislatywa, egzekutywa, jurysdykcja, expose, prerogatywy, kontrasygnata, kasacja, apelacja, wotum zaufania, konstruktywne wotum nieufności, korpus służby cywilnej, kworum, większość zwykła, bezwzględna, kwalifikowana, immunitet, ekstradycja, konwent seniorów, interpelacja, referendum, ordynacja wyborcza, Rada Gabinetowa, absolutorium, administracja zespolona i niezespolona, ratyfikacja, skarga konstytucyjna, prawo łaski.
II. UMIEJĘTNOŚCI:
Uczeń:
- samodzielnie, świadomie i selektywnie korzysta z bogatego strumienia informacji, szczególnie przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii informacyjnych,
- śledzi ze zrozumieniem stanowiska uczestników debaty publicznej,- odróżnia opinię od faktów,
- samodzielnie formułuje oraz uzasadnia własne stanowisko oraz potrafi go bronić na forum publicznym z wykorzystaniem różnych technik argumentacji,
- właściwie korzysta z przysługujących praw i demokratycznych procedur w rozwiązywaniu konfliktów,
- rozróżnia kompetencje poszczególnych organów władzy i instytucji państwowych oraz samorządowych,
- analizuje motywy działania i wybory dokonywane przez uczestników życia publicznego
z punktu widzenia podstawowych wartości życia społecznego,
- czyta ze zrozumieniem podstawowe dokumenty prawne (prawa cywilnego, karnego, administracyjnego oraz międzynarodowego w zakresie ochrony praw człowieka),
- czyta ze zrozumieniem teksty dziennikarskie, publicystyczne i popularnonaukowe dotyczące nauk społecznych, polityki i prawa.
III. POSTAWY:
Uczeń:
- rozwija i ugruntowuje poczucie własnej wartości i niezależności,
- kształtuje umiejętność samodzielnego kierowania swoim rozwojem,
- doskonali umiejętność współistnienia i współdziałania w grupie z zachowaniem obowiązujących norm społecznych,
- przejawia samodzielność w podejmowaniu przemyślanych decyzji i działań dotyczących problemów obywatelskich,
- dokonuje właściwej oceny swoich decyzji i działań,
- rzetelnie wypełnia powinności obywatelskie,
- działa w duchu poszanowania prawa i prawdy oraz akceptacji decyzji podjętych w demokratyczny sposób, bez względu na osobisty interes,
- właściwie pojmuje zadania i role przypisane mu w państwie demokratycznym opartym na społeczeństwie obywatelskim,
- ma świadomość związku własnych interesów z dobrem publicznym,
- wykazuje postawy tolerancji oraz otwartości na poglądy innych osób,
- przejawia aktywność społeczną i obywatelską, zwłaszcza wobec przykładów patologii społecznej,
- jest odpowiedzialny za funkcjonowanie zbiorowości - od rodziny, poprzez szkołę, aż do państwa,
- posiada świadomość wspólnoty i potrzeby współpracy z innymi narodami Europy przy zachowaniu i poszanowaniu swojej odrębności narodowej.
Opr. mgr Izabela Podlewska- Lasler
